Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?
Kısa çalışma ödeneği 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Ek 2’nci maddesinde düzenlenmiştir. 2019 yılının sonlarına doğru Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan, tüm dünya ve ülkemizde de hızla etkisini gösteren Koronavirüs (COVİD-19) ile kısa çalışma ödeneği yeniden gündeme gelmiş, önemi artmış ve üzerinde bazı geçici değişiklikler yapılmıştır.
Kısa çalışma ödeneğiyle ekonomik krizler veya zorlayıcı nedenler sonucunda kısa çalıştırılan işçilerin ortaya çıkan gelir kayıpları, işsizlik sigortası tarafından kısa çalışma ödeneği ödenmek suretiyle en aza indirilmeye çalışılmaktadır. Ancak kısa çalışma ödeneği işçinin normal zamanda aldığı ücreti tam karşılamadığından, bu uygulamayla işverenin sorumlu olduğu işletme riskinin bir kısmına işçi katlanmış olmaktadır. Böylece, ekonomik kriz veya zorlayıcı nedenle işçilerin ücretini ödeme güçlüğü çeken işverenlere işçi çıkarmadan krizi aşmaları için destek sağlandığı gibi işçinin de işten çıkarılmaya karşı korunmasını sağlamaktadır.
Kısa Çalışmanın Koşulları Nelerdir?
Kısa çalışmanın uygulanabilmesi için;
1. İşyerindeki haftalık çalışma süresinin en az üçte bir oranında azaltılması ya da süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle işyerindeki faaliyetlerin tamamen veya kısmen durdurulması gerekmektedir.
2. İşsizlik Sigortası Kanununa göre sigortalı sayılan kişileri hizmet akdine tabi olarak çalıştıran işverenin, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ya da zorlayıcı nedenlerle işyerinde faaliyetin yukarıda belirtilen süreler kadar azaltılması veya durdurması veyahut kısmen durdurması gerekmektedir.
3. İşverenin gerekli bilgi ve belgelerle Türkiye İş Kurumu’na ve varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya yazılı olarak kısa çalışma başvurusunu bildirmesi ve Türkiye İş Kurumu tarafından bu başvurunun onaylanması gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen koşulların gerçekleşmesi halinde kısa çalışma yapılabilmesi için işçinin onayı aranmaz.
Herhangi bir çalışan işçi sayısı sınırlandırması bulunmaksızın bir ve üzeri işçi çalıştıran her işveren, kısa çalışma ödeneğine başvurabilir.
Kısa Çalışma Ödeneğinden Kimler Faydalanabilir?
26 Mart 2020 tarihli ve 31080 sayılı (mükerrer) Resmi Gazete ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa geçici madde 23 eklenmiştir. Eklenen bu geçici maddeye göre işçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için öngörülen hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi hükmü, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması halinde işçi kısa çalışma ödeneğine hak kazanır. Bu madde kapsamında kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekir. İşverenin kısa çalışma ödeneğine başvurması ve Türkiye İş Kurumu’nun onaylaması halinde bu süreleri karşılayan her işçi kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilir.
Kısa Çalışma Ödeneğinin Miktarı Nedir?
Günlük kısa çalışma ödeneği, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez.
Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresi Nedir?
Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma süresi kadardır. Bu süreyi altı aya kadar uzatmaya ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
Kısa Çalışma Ödeneği Alındığı Sürede İşçinin Sigorta Priminin Durumu Nedir?
İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı sürede, işveren işçinin sigorta primini yatırmaktan muaf tutulur. Bu süre boyunca işçinin sigorta primi Türkiye İş Kurumu tarafından karşılanır.
İrfan Berkay İNCE
Stajyer Avukat
