COVID-19 salgını sebebiyle ortaya çıkan olağanüstü durum tüm dünyada birtakım tedbirlerin alınmasını zorunlu kılmıştır. Bu kapsamda ülkemizde de COVID-19 salgını sebebiyle pek çok düzenleme yapılmıştır.
Bu yazımızda, 17.04.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa eklenen geçici madde ile sermaye şirketlerinde kâr dağıtımına getirilen geçici sınırlamalara yer verilecektir.
17.04.2020 tarihli 7244 sayılı Kanunun 12. maddesinin metni şu şekildedir:
MADDE 12 – 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 13 – (1) Sermaye şirketlerinde, 30/9/2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşine kadarının dağıtımına karar verilebilir, geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez, genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez. Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz. Bu fıkrada belirtilen süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
(2) Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemeler birinci fıkrada belirtilen sürenin sonuna kadar ertelenir.
(3) Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.”
6102 sayılı TTK’ya eklenen işbu Geçici Madde 13 ile sermaye şirketlerine 30.09.2020 tarihine kadar aşağıdaki sınırlama ve yasaklar getirilmiştir;
• 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşi dağıtılabilir,
• Geçmiş yıl kârları ile serbest yedek akçeler dağıtılamaz,
• Genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez,
• Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin kâr payı ödemeleri ertelenir.
Kanun koyucu yukarıda zikredilen sınırlamaların her ne kadar 30.09.2020 tarihine kadar geçerli olacağını düzenlemişse de Cumhurbaşkanına işbu geçici madde ile getirilen sınırlamaların 30.12.2020 tarihine kadar uzatılması ve 30.06.2020 tarihine kadar kısaltılması hakkında yetki vermiştir.
Madde metninde bir istisna hükmü de bulunmaktadır. Geçici madde 13/1 cümle-2’de zikredilen Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında yukarıdaki sınırlamaların uygulanmayacağı düzenlenmiştir. Böylece maddede belirtilen ortaklık yapısına sahip şirketlerin kâr payı, yedek akçe ve kâr payı avansı dağıtımının yapılması mümkündür.
İşbu maddenin uygulanmasına dair usul ve esasları düzenleme yetkisi de Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı’na verilmiştir.
Kanunu koyucu madde gerekçesiyle de işbu düzenlemeyi yapmasındaki amacının “Yeni Koronavirüs (Covid-19), toplum sağlığına olduğu kadar ekonomik hayata ciddi bir tehdit oluşturmaktadır... Bu çerçevede, ihtiyatlılık politikası gereği olarak, şirket kaynaklarının nakit kâr dağıtımı yapılmak suretiyle azaltılmaması, şirketlerimizin mevcut özkaynak yapılarının korunması ve ilave finansman ihtiyacının doğmaması...” olduğunu ifade etmiştir.
Kanun gerekçesinden de anlaşıldığı üzere salgın süresince şirketlerin sermayesinin korunması amaçlanmaktadır. Dolayısıyla sermayenin korunması amacıyla yapılan bu düzenlemeye aykırı olarak alınan genel kurul kararı batıl hükmündedir. Zira kâr ve yedek akçe dağıtımı kanunda açıkça yasaklanmış bir işlem olup, yasaklanmış işlemlerin hükmü TTK m. 1530/1’de “Aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde, ticari hükümlerle yasaklanmış işlemler ve şartlar batıldır” olarak düzenlenmiştir. Geçici maddeye aykırı olarak alınan genel kurul kararı, yasaklanmış işlem niteliğinde olduğundan batıl olacaktır. Bununla birlikte TTK m. 447/1-c’nin “Genel kurulun, özellikle; … c) Anonim şirketin temel yapısını bozan veya sermayenin korunması hükümlerine aykırı olan, kararları batıldır.” hükmü ile de sermayenin korunması hükümlerine aykırı olarak alınan genel kurul kararlarının da batıl olduğu düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemenin sermayenin korunması kapsamında olduğu dikkate alındığında sınırlama kapsamına giren konularda alınacak genel kurul kararı bu sebeple de batıl olacaktır.
Av. M. Talha SARIMERMER
