Elektrik Piyasası Lisans Düzenlemesinde Değişiklik Getirecek Yönetmelik Yürürlüğe Girdi
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (“EPDK”) tarafından hazırlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”), 10 Mart 2022 tarihli ve 31774 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girdi. İşbu Yönetmelik ile birlikte uygulanacak olan yeniliklerle mevzuatın piyasadaki gelişmelere paralel olarak değiştirilmesi amaçlanmıştır.
Değişiklik Yönetmeliği ile getirilen düzenlemelerle: Trijenerasyon kavramı mevzuata girmiş; depolama tesisine ilişkin hükümler ve üretim tesisleri ile ilgili yenilikler getirilmiş; dağıtım ve görevli tedarik şirketlerine ve pay devirleri ile birleşme ve bölünme işlemlerine ilişkin düzenlemeler öngörülmüştür. Lisans Yönetmeliği'nde yapılan değişiklikler kısaca özetlenecek olursa:
Değişiklik Yönetmeliği’nden önce trijenerasyon tesisleri lisans alma yükümlülüğünden muaf tutulan tesisler arasında açıkça sayılmıyordu. Fakat bu husus her ne kadar açıkça düzenlenmemiş olsa da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından belirlenen verimlilik değerlerini sağlayan kojenerasyon tesislerine tanınan muafiyetin, aynı koşulları sağlayan trijenerasyon tesislerine uygulanabileceği yorumu yapılmaktaydı. İşbu Değişiklik Yönetmeliği ile birlikte belirtilen verimlilik değerlerini sağlayan trijenerasyon tesislerine de lisans muafiyetinin uygulanacağı açıkça düzenlenmiştir.
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunu (“YEKA”) kapsamında üretim tesisi kurulması için yapılan üretim lisansı başvurularında aranan şirket asgari sermayesinin EPDK tarafından öngörülen toplam yatırım tutarının, %5’ ine artırılması lisans verilmesi için yeterli görülmekteyken yapılan değişiklikle söz konusu kolaylık yalnızca mekanik gücü yani tesisin tam kapasiteyle çalıştığında fiilen üretebileceği gücü 100 MW'ı aşan YEKA kapsamındaki üretim tesislerinde uygulanacaktır. Bu düzenlemeyle birlikte artık mekanik gücü 100 MW'ın altında olan üretim tesisleri, YEKA kapsamında olsa bile lisans sahibinin asgari sermayesinin EPDK tarafından öngörülen toplam yatırım tutarının en az %20’ si kadar olmalıdır.
Üretim lisansına konu üretim tesisi sahasının değiştirilmesi için yapılan tadil başvurularında rüzgar enerjisine dayalı tesisler için bir takım kolaylıklar öngörülmüştür. Buna göre; santral sahasının bir bölümünün aynı sahada kalması, toplam santral sahası büyüklüğünün değişmemesi, tadil talebine ilişkin gerekçenin mücbir sebep kapsamında olduğunun tespiti ve söz konusu tesisin kısmen veya tamamen işletmede olması kaydıyla, rüzgâr enerjisine dayalı tesisler için teknik değerlendirme şartı aranmayacağı düzenlendi. Ancak santral sahasında meydana gelen değişiklik için kesişme/çakışma ve komşu sahalardaki türbinlerin etkileşim durumuna ilişkin olarak Enerji İşleri Genel Müdürlüğünün (“EİGM”) görüşünün alınması gerekecek.
Değişiklik Yönetmeliğinden önce, önlisans veya üretim lisansı başvurusuna konu üretim tesisi sahası için lisanssız üretim başvurusu yapılması yasağına üretim lisansı sahipleri için bir istisna getirilmişti. Söz konusu istisna uyarınca üretim lisansı alındıktan sonra, üretim lisansına konu sahada, malikin kendi arazisi üzerine kuracağı lisanssız üretim tesisi başvurularının, teknik değerlendirmesi uygun bulunmak ve bahse konu üretim lisansı ile başka lisanslı üretim tesisini etkilememek kaydıyla kabul edilebileceği öngörülmüştü. yapılan değişiklikle üretim lisansı alındıktan sonra üretim lisansına konu sahada malikin kendi arazisi üzerinde EİGM tarafından teknik değerlendirmede uygun bulunması ve üretim lisanslı tesisleri etkilememek şartıyla kurabileceği lisanssız üretim tesislerinin kapsamı daraltılmış ve artık yalnızca rüzgâr enerjisine dayalı üretim lisansına konu sahalarda malikin kendi arazisi üzerinde lisanssız üretim tesisi kurabileceği hüküm altına alınmıştır.
Değişiklik Yönetmeliği ile lisansların sona erme halleri arasına icra takibi sonucunda üretim tesisinin satışının kesinleştiğinin tespit edilmesi hali de eklenmiştir.
Üretim lisansı sahiplerinin lisans verilmesine dayanak olan gerekli izin, onay, ruhsat ve benzerlerinin geri alınması, kaldırılması, sonlandırılması, yürütmesinin durdurulması veya iptal edilmesi halinde bu hususun en geç bir ay içerisinde EPDK'ya bildirilmesi yükümlülüğü açıkça düzenlenmiştir.
Değişiklik Yönetmeliği uyarınca, kabulü yapılarak işletmeye geçen biyokütleye dayalı elektrik üretim tesislerine ilişkin lisans sahibi tüzel kişiler, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında alınması gereken belgeyi, tesis kabul tarihinden itibaren yirmi dört ay içerisinde EPDK’ya sunmakla yükümlü hale gelmiştir. Halihazırda kabul edilmiş biyokütleye dayalı elektrik üretim tesislerinin ise bu yükümlüğü 10 Mart 2024 tarihine kadar yerine getirmesi gerekmektedir.
Değişiklik Yönetmeliği ile dağıtım ve görevli tedarik şirketlerinin yöneticilerinin ayrıştırılmasına ilişkin yükümlülüğün kapsamı aynı kontrol yapısı içindeki tedarik şirketlerini de kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Ek olarak, benzer nitelikte bir ayrıştırma yükümlülüğü; dağıtım şirketleri ve aynı ortaklık yapısı içinde yer alan diğer dağıtım şirketleri dışında, elektrik piyasasına, elektrik piyasası ile ilgili hizmet veren diğer şirketler; görevli tedarik şirketleri ve aynı ortaklık yapısı içinde yer alan diğer görevli tedarik şirketleri dışında, elektrik piyasasına, elektrik piyasası ile ilgili hizmet veren diğer şirketler bakımından da düzenlenmiştir. Bu yükümlülüklere aykırı bir durum var ise söz konusu aykırılığın 1 Temmuz 2022 tarihine kadar giderilmesi gerekmektedir.
Dağıtım şirketinin lisansına kayıtlı olan bildirim adresinin, faaliyette bulunduğu dağıtım bölgesi dışında bir yer olamayacağı düzenlenmiştir. Bu yükümlülüğe aykırı bir durum var ise söz konusu aykırılığın 1 Temmuz 2022 tarihine kadar giderilmesi gerekmektedir.
Görevli tedarik şirketlerine, faaliyetleri için diğer şirketlerden ayrı bir internet sitesi kurma ve işletme yükümlülüğü getirilmiştir.
Lisans sahibi bir şirketin birleşme veya bölünme işlemleri için EPDK’dan aldığı izinden sonra, birleşme veya bölünmeyi tamamlaması için tanınan altı aylık süre, Değişiklik Yönetmeliği ile altı aydan az olmamak üzere EPDK tarafından verilecek süre olarak değiştirilmiştir.
Önlisans başvurularının değerlendirilmesinde kurulması planlanan elektrik üretim tesisine bütünleşik yani aynı santral sahası içerisinde elektrik depolama ünitesi de kurulmak istenmesi halinde elektrik depolama ünitesinin gerekli teknik kriterleri uygunluğu hakkında Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi'nden (“TEİAŞ”) görüş alınması gerektiği ifade edilmiştir.
Tedarik lisansı kapsamında kurulacak müstakil depolama tesisleri için ilgili Çevresel Etki Değerlendirilmesi (“ÇED”) kararının EPDK’ya ilgili EPDK Kurul kararı içerisinde belirlenen süre içerisinde sunulması gerekecektir. Bu kapsamda Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde de değişiklik yapılması beklenmektedir.
