7440 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. İlgili kanun kamuya olan borçların yapılandırılması, ihtilafların sulh yoluyla sonlandırılması, matrah ve vergi artırımı, işletme kayıtlarının düzeltilmesi gibi konuları düzenlemektedir.
Mükellefler, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen şartlar dâhilinde 2022 takvim yılı gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını %25 oranından az olmamak üzere artırmaları halinde ilgili düzenlemeden yararlanır.
2022 yılı için matrah artırımında bulunan gelir vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına göre defter tutanlar için 105.000 Türk lirasından; bilanço esasına göre defter tutanlar ile serbest meslek erbabı için 200.000 Türk lirasından, kurumlar vergisi mükellefleri için 500.000 Türk lirasından az olamaz.
2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunulabilmesi için bu yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamelerde beyan edilen vergiye esas matrahların, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şarttır. 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 1/1/2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda, bu bent hükmüne istinaden yapılacak kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınır. 2022 takvim yılına ilişkin olarak; üçüncü geçici vergilendirme dönemi gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde; ikinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde bu beyannamede beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar bu bent kapsamında yapılacak kıyaslamada dikkate alınır. Şu kadar ki, 2021 takvim yılı ve 2022 yılının üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş (ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar dâhil) olması durumunda, 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri için bu şart aranmaz. 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımına esas tutarların belirlenmesinde, (b) bendinde belirlenen asgari tutarlardan az olmamak üzere bu bent hükmüne göre belirlenen tutarların %25’i dikkate alınır.
Mükellefler, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen şartlar dâhilinde 2022 yılı her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri katma değer vergisi beyannamelerindeki (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden 2022 yılı için %2 oranından az olmamak üzere belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak artırmaları halinde düzenlemenin sağladığı imkanlardan yararlanır.
2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması, istisna ve indirim uygulayanlarla indirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanan mükelleflerin ödemek zorunda olacağı ek vergi için inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyecek.
7440 sayılı kanun uyarınca matrah ve vergi artırımında bulunulması, matrah ve vergi artırımında bulunulan yıllar için gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi yönünden vergi incelemesi ve tarhiyatı engeller. Artırım talebinde bulunulan dönemler için, sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden ve artırım talebinde bulunulan dönemler için ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile müteselsil sorumluluk kapsamındaki işlemlerle ilgili inceleme ve/ veya tarhiyat hakkı saklıdır.
7440 sayılı kanun uyarınca, matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanılması, Vergi Usul Kanununun 367 nci maddesi kapsamında aynı Kanunun 359 uncu maddesinde yer alan kaçakçılık suçlarının işlendiğinin tespitine ve kamu davasının açılmasına engel teşkil etmez. Ancak, bu incelemeler sonucunda matrah veya vergi artırımında bulunulan dönemler ve vergiler için tarhiyat yapılmaz. Düzenlemeye göre, sahte belge kullanan mükelleflerden matrah artırımında bulunanlar hakkında vergi incelemesi yapılarak bu incelemeler neticesinde matrah artırımında bulunulduğu için her hangi bir tarhiyat önerilemeyecek ancak, yapılan inceleme sonucunda sahte belgelerin bilerek kullanıldığına kanaat getirilirse, ilgililer hakkında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulabilecektir.
Matrah ve vergi artırımından faydalanmak isteyenlerin, 31/5/2023 tarihine kadar başvuruda bulunmaları ve ödenecek vergilerin peşin veya ilk taksiti 30/6/2023 tarihine kadar ödenmesi, taksitli ödeme halinde ise 12 eşit taksitte (1,09 katsayısıyla) ödemeleri gerekmektedir. Ödemelerin kanunda belirtildiği şekilde yapılmaması halinde matrah artırımı hükümlerinden faydalanılamayacak, dolayısıyla inceleme ve tarhiyat yapılabilecektir.
