Ocak-Şubat 2023

Anayasanın 119. Maddesi ile 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nun 3. Maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 08/02/2023 Çarşamba günü saat 1.00’dan itibaren üç ay süreyle olağanüstü hal ilan edilmesine karar verilmiştir.

Anayasanın 119. Maddesi ve Olağanüstü Hal Kanunu’nun 3. Maddesi hükmü gereğince; Cumhurbaşkanı tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinden birinin veya birden fazlasının görülmesi durumunda yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir. Sn. Cumhurbaşkanı tarafından alınan kararın akabinde ilgili karar Resmi Gazetede yayınlanmış ve Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafınca onaylanmıştır.

Tabii afetler sebebiyle olağanüstü hal ilan edilmesi durumunda; meydana gelen hasar ve zararın telafisi için ihtiyaç duyulan ve hemen sağlanamayan para ve her türlü taşınır ve taşınmaz mallar ve yapılması gereken işler; para, mal ve çalışma yükümlülüğü yoluyla sağlanır.

Para yükümlülüğü gereğince; tabii afetlerden dolayı oluşan hasarlar, öncelik sırasına göre kamu kaynakları ve bölge kredi kuruluşları tarafından sağlanır.

Mal yükümlülüğü gereğince; tabii afet sebebiyle olağanüstü hâl ilan edilen bölge içindeki kamu kurum ve kuruluşlarıyla tüzel ve gerçek kişiler, kendilerinden istenecek veya yükümlülük konulacak arazi, arsa, bina, tesis, araç, gereç, yiyecek, ilaç ve tıbbi malzeme ile giyecek ve diğer maddeleri vermek zorundadırlar.

Çalışma yükümlülüğü gereğince; tabii afet sebebiyle olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde bulunan 18-60 yaşları arasındaki bütün vatandaşlar, olağanüstü hal sebebiyle kendilerine verilecek işleri yapmakla yükümlüdürler.

Tabii afet sebebiyle olağanüstü hal ilan edilen durumlarda 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunun gereğince aşağıdaki gibi tedbirler alınabilir;

• Bölgenin belirli yerlerinde yerleşimi yasaklamak, belirli yerleşim yerlerine girişi ve buralardan çıkışı sınırlamak, belli yerleşim yerlerini boşaltmak veya başka yerlere nakletmek,
• Resmi ve özel her derecedeki öğretim ve eğitim kurumlarında öğrenime ara vermek ve öğrenci yurtlarını süreli veya süresiz olarak kapatmak,
• Gazino, lokanta, birahane, meyhane, lokal, taverna, diskotek, bar, dansing, sinema, tiyatro ve benzeri eğlence yerleri ile kulüp vesair oyun salonlarını, otel, motel, kamping, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerini denetlemek ve bunların açılma ve kapanma zamanını tayin etmek, sınırlamak, gerektiğinde kapatmak ve bu yerleri olağanüstü halin icaplarına göre kullanmak
• Bölgede olağanüstü hal hizmetlerinin yürütülmesi ile görevli personelin yıllık izinlerini sınırlamak veya kaldırmak,
• Bölge sınırları içerisindeki tüm haberleşme araç ve gereçlerinden yararlanmak ve gerektiğinde bu amaçla geçici olarak bunlara el koymak,
• Tehlike arz eden binaları yıkmak; sağlığı tehdit ettiği tespit olunan taşınır ve taşınmaz mallar ile sağlığa zararlı gıda maddelerini ve mahsullerini imha etmek,
• Belli gıda maddelerinin bölge dışına çıkarılmasını veya bölgeye sokulmalarını kontrol etmek, sınırlamak veya gerektiğinde yasaklamak,
• Gerekli görülen zaruri ihtiyaç maddelerinin dağıtımını düzenlemek,
• Halkın beslenmesi, ısınması, temizliği ve aydınlanması için gerekli gıda madde ve eşyalarla her türlü yakıtın, sağlığın korunmasında, tedavide ve tıpta kullanılan ilaç, kimyevi madde, alet ve diğer şeylerin, inşaat, sanayi, ulaşım ve tarımda kullanılan eşya ve maddelerin, kamu için gerekli diğer mal, eşya, araç, gereç ve her türlü maddelerin imali, satımı, dağıtımı, depolanması ve ticareti konularında gerekli tedbirleri almak, bu yerlere gerektiğinde el koymak, kontrol etmek ve bu malları satıştan kaçınan, saklayan, kaçıran, fazla fiyatla satan, imalatını durduran veya yavaşlatanlar hakkında fiilin işleniş şekli veya niteliği de nazara alınarak işyeri bulunduğu mahal için hayati önem taşımadığı takdirde işyerini kapatmak,
• Kara, deniz ve hava trafik düzenine ilişkin tedbirleri almak, ulaştırma araçlarının bölgeye giriş ve çıkışlarını kayıtlamak veya yasaklamak,

Olağanüstü hal depremden etkilenen 10 şehri kapsayacak şekilde, 3 ay süreceği belirlenmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi gerekli gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilir, uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir. Cumhurbaşkanının talebi halinde olağanüstü hâl süresi dört ayı geçmemek şartıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından uzatılabilir.